Wzdłużne walcowanie gwintów odbywa się z użyciem głowic pokazanych na rys. 15-20. W przestrzeni między tarczami 1 i 2, ograniczonej tulejkami dystansowymi 3, znajdują się trzy rolki 4 do wygniatania gwintu Rolki 4, z pierścieniowo rozmieszczonym zarysem gwintu (co odróżniai je od rolek do promieniowego walcowania), są luźno osadzone na trzpieniach 5, ułożyskowanych w obu tarczach 1 i 2. Środkowa część każdego trzpienia w miejscu osadzenia rolki jest wykonana mimośrodowo w stosunku do czopów. Przez obrót trzpieni uzyskuje się rozsuwanie rolek po skończonym procesie wygniatania gwintu. Do obracania trzpieni, służą koła zębate, znajdujące się wewnątrz korpusu głowicy 6 i osadzone na czopach tych trzpieni, wystających poza tarczę 2. Wszystkie te trzy koła zębate są zazębione z jednym centralnym kołem zębatym, zamocowanym nieruchomo na przedłużonej do środka głowicy jej części chwytowej.

Praca rozwiertaka w dużym stopniu przypomina wiercenie wtórne, z tą tylko różnicą, że na rozwiercanie pozostawiane są stosunkowo bardzo małe naddatki. Średnia wartość naddatku (mierzonego na średnicy) na rozwiercanie zgrubne wynosi 0,5–2,0 mm, a na rozwiercanie wykańczające – 0,1 -=-0,5 mm.

Wytaczadła stosowane w wiertarko-frezarkach i innych obrabiarkach dzielą się na swobodne i podparte (rys. 11-26). Wytaczadła swobodne (rys. a, b i e) odznaczają się dużą sztywnością i są stosowane do obróbki otworów z łatwym dostępem od strony wrzeciona obrabiarki. Sposób zamocowania takich wytaczadeł zależy od konstrukcji końcówki wrzeciona, w którynrsą one mocowane.

Znajomość geometrii ostrza w układzie technologicznym potrzebna jest przy rozpatrywaniu konstrukcji narzędzi składanych, jak np. noży oprawkowych (stosowanych często przy pracach na rewolwerówkach i automatach tokarskich), wytaczadeł, głowic frezowych itp.

Ewolwentowy zarys wrębu zależy od śhednicy koła zasadniczego, co przy danym module jest równoznaczne z zależnością od liczby zębów. Aby uniknąć wykonywania frezów modułowych krążkowych oddzielnie dla każdej liczby zębów obrabianego koła zębatego, podzielono liczby zębów na zakresy. Koła zębate o liczbach zębów mieszczących się w danym zakresie są obrabiane przez ten sam frez modułowy. W ten sposób pbwstały dla tego samego modułu komplety frezów o różnych numerach. Przy modułach 0,5-i-7 mm komplet składa się z 8 frezów, a przy modułach 8-j- -1-20 mm – z 15 frezów. Liczby zębów kół obrabianych przez poszczególne numery frezów obu kompletów podano w tabl. 16-1. tablica 16-1. Liczby zębów kół obrabianych przez poszczególne numery frezów modułowych krgżkowych

Wśród frezów kątowych rozróżnia się frezy tarczowe i trzpieniowe. Do tarczowych należą frezy jednokątne oraz dwukątne – niesymetryczne i symetryczne – a do trzpieniowych: frezy wewnętrzne i zewnętrzne.

Ustalone parametry skrawania powinny zapewniać możliwie dużą wydajność produkcji przy stosunkowo małych kosztach produkcyjnych. Ustalenie jednakże takich parametrów, które zapewniałyby jednocześnie największą wydajność obróbki i najmniejsze koszty produkcyjne, jest niemożliwe. Wydajność obróbki oraz koszty produkcyjne w dużym stopniu są uzależnione od trwałości ostrza, a ta z kolei – spośród trzech zmiennych parametrów v, g i p – w największym stopniu jest uzależniona od prędkości skrawania. Rozpatrzmy najpierw zagadnienie określenia trwałości ostrza zapewniającej największą wydajnoąć Tnw oraz – odpowiadającej tej trwałości – prędkości skrawania przy największej wydajności vnw.

Istnieje wiele odmian frezów tarczowych. Na rys. 14-6 przedstawiono konstrukcję tylko częściej stosowanych odmian frezów tarczowych. Frezy tarczowe trzystronne (rys. 14-6a) mają ostrza proste na powierzchni obwodowej oraz obu powierzchniach czołowych. Szerokość freza b jest dobierana w zależności od szerokości frezowanego rowka. Frezy te są wykonywane o średnicach 50-1-125 mm i szerokościach 4-1-28 mm, a stosowane do frezowania stosunkowo płytkich rowków przy małych posuwach na ostrze freza. . .

Konstrukcję narzynki okrągłej przedstawia rys, 15-11. Narzynki o małych średnicach zewnętrznych, tj, D – 16 mm i D = 20 mm, mają trzy otwory wiórowe, a narzynki o średnicach D = 25-Ś-90 mm – cztery otwory wiórowe. Otwory wiórowe w przecięciu z nagwintowanym otworem centralnym tworzą ostrza skrawające. W części roboczej wyróżnia się części skrawające li, znajdujące się z obu stron narzynki, oraz część środkową, prowadzącą, o długości I2.

Przekroczeniu wytrzymałości na ścinanie materiału skrawanego towarzyszy przesunięcie się naroża D do położenia D', w związku z czym wiór po stronie przeciwnej do ostrza ma wyraźnie widoczne schodki. Z tego powodu taki wiór jest nazywany wiórem schodkowym.

Przez polerowanie rozumie się taki sposób obróbki wykańczającej, kto- rego celem jest nadanie przedmiotowi obrabianemu wysokiej gładkości powierzchni oraz mniejszego lub większego jej połysku. Istnieje kilka bd- mian polerowania, a mianowicie mechaniczno-ścierne, elektrolityczna i chemiczne. Opiszemy tu tylko odmianę pierwszą.

Stale szybkotnące (PN-77/H-85022) są stalami narzędziowymi wysoko- stopowymi. Podstawowymi ich zaletami są:

– wysoka temperatura odpuszczania, co umożliwia stosowanie tych sta- _ li do wyrobu narzędzi skrawających, których ostrza znacznie nagrzewają się podczas pracy (do temp, ok. 550°C) w wyniku zwiększonej prędkości skrawania lub dużego obciążenia,