Noże do toczenia gwintów są szeroko stosowane zarówno w produkcji jednostkowej, jak i seryjnej, przy obróbce wszelkich odmian gwintów zgrubnych i średnio dokładnych, wyjątkowo nawet dokładnych.
Ze wzglądu na sposób zamocowania noże do gwintów dzielą się na noże imakowe i oprawkowe. Zarówno jedne, jak i drugie służą do gwintów zewnętrznych i wewnętrznych.
Ze względu na liczbę przejść niezbędnych dla nacięcia pełnego zarysu gwintu rozróżnia się: noże pojedyncze oraz wielokrotne (rys. 15-1). Nożami pojedynczymi są nacinane gwinty przy kilku przejściach noża, a 'nożami wielokrotnymi – za jednym przejściem. Noże wielokrotne są z reguły nożami oprawkowymi. Noży imakowych wielokrotnych jako handlowych nie wykonuje się.
Dalszy podział noży do gwintów. przewiduje przeznaczenie noża ze względu na rodzaj gwintu. Rozróżnia się noże do gwintów metrycznyćh, calowych, trapezowych i innych.
Noże do gwintów są wykonywane ze stali szybkotnących lub z płytkami z węglików spiekanych.
Imakowe noże do gwintów są dostarczane jako półfabrykaty i obejmują pełny zakres skoków gwinjów. Użytkownik wykańcza nóż szlifując jedynie jego wierzchołek na żądany promień zaokrąglenia r lub na żądaną szerokość ścięcia a (rys. 15-2).
Przy toczeniu gwintów o kącie wzniosu Z nie przekraczającym 3–4° powierzchnia natarcia noża leży w płaszczyźnie osiowej gwintu (Yp = 0°), a boczne kąty przyłożenia a’„ i a” dla obu krawędzi ostrza przyjmuje się jednakowe – o wartości 4-6° dla toczenia wstępnego i 8-=-10° dla toczenia wykańczającego.