Stopniowa zmiana prędkości obrotowej organów roboczych w obrabiarkach jest dokonywana za pomocą mechanizmów nazywanych przekładniami. Charakterystyczną wartością dla każdej przekładni jest przełożenie i, czyli stosunek prędkości obrotowej m elementu napędzanego (biernego) do prędkości obrotowej elementu napędzającego (czynnego)
Z funkcjonalnego punktu widzenia przekładnie dzieli się na stałe (nie- przełączalne) i zmienne (przełączalne). W przekładni stałej zawsze współpracują ze sobą te same elementy przenoszące ruch i w związku z tym wartość przełożenia i takiej przekładni jest stała i tylko jedna. W przekładniach przełączalnych elementy przenoszące ruch mogą być ze sobą w różny sposób kojarzone, przy czym kojarzenie to może się odbywać1 albo przez wybór tylko dwóch elementów spośród większej ich liczby, albo przez zpnianę wzajemnego położenia zawsze tych samych elementów przenoszących ruch. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z przekładniami do stopniowej regulacji prędkości, a w drugim – do regulacji bez- stopnlowej.
Najczęściej stosowanymi w obrabiarkach przekładniami do stopniowej regulacji prędkości obrotowych są przekładnie pasowe i zębate. Rodzaje pasów stosowanych w przekładniach pasowych są pokazane na rys. 19-1. Zaletą pasów płaskich jest przenoszenie napędu w sposób łagodny i elastyczny, bez drgań oraz – ze względu na stosunkowo małą ich grubość i podatność na zginanie – możliwość stosowania kół pasowych o niewielkich średnicach. Ponadto pasy te nadają się do pracy z dużymi prędkościami obwodowymi.