Układ roboczy charakteryzuje się tym, że uwzględnia ruchy przedmiotu obrabianego i narzędzia, a płaszczyzna podstawowa tego układu jest prostopadła do wektora prędkości ruchu wypadkowego.
Na rys. 2-11 przedstawiono szkic toczenia wzdłużnego wałka z pokazanymi wektorami: v – prędkości ruchu głównego, vp – prędkości ruchu f – narzędzi, ve – prędkości ruchu wypadkowego ostrza noża względem materiału skrawanego. Indeks e występujący w oznaczeniach dotyczących układu roboczego pochodzi od słowa efektywny.
Wektory prędkości ve i v tworzą kąt TJ, natomiast wektory prędkości v i vp – kąt cp, który w przypadku toczenia wzdłużnego jest równy 90°. Wektory tych trzech prędkości: v, ve i vp wyznaczają płaszczyznę pracy (ruchu) Pfe. Płaszczyzna podstawowa PTe w układzie roboczym jest prostopadła do wektora prędkości ve ruchu wypadkowego, a tym samym jest ona prostopadła do płaszczyzny Pje.
Na rys. 2-12 przedstawiającym szkic frezowania walcowego zaznaczono wektory prędkości ruchów: głównego v, posuwowego vp i wypadkowego ve. W tym wypadku kąt cp jest mniejszy od 90°. Przykład z rys. 2-13, wyjaśniający geometrię ostrza w układzie roboczym, dotyczy pracy noża tokarskiego przecinaka.
Efektywny kąt natarcia w tym przypadku jest równy Yoe = Yo+h 2-5 a efektywny kąt przyłożenia ctoe – ct0-p ponieważ – podobnie jak w układzie narzędzia – . Yoe + Peo + «oe = 90° przy czym kąt zaostrzenia (klina) fłoe = f50