Diament jako materiał narzędziowy znajduje zastosowanie w dwojakiej postaci: duże ziarna stosuje się do wyrobu noży diamentowych lub innych narzędzi, np. obciągaczy (ołówków) do ośtrzenia i profilowania ściernic proszek diamentowy służy do wyrobu ściernic diamentowych, past polerskich itp. W pierwszym przypadku kryształy diamentu poddawane są szlifowaniu i polerowaniu, a w drugim – mieleniu i przesiewaniu przez sita.
Diamenty sztuczne otrzymuje się z grafitu, poddając go ciśnieniu ok. 5250 MPa w temperaturze 4500°C, Proszek sztucznych diamentów ma zabarwienie ciemnoszare. Diamenty sztuczne są bardziej kruche niż naturalne, a powierzchnie ich ziarn są mniej gładkie. Ta właściwość powoduje, że ziarna diamentów sztucznych utrzymują się w masie spoiwa ściernicy do chwili stępienia ich pracujących krawędzi w sposób bardziej trwały niż ziarna diamentów naturalnych.
Teoretyczna trwałość ostrzy diamentowych, tzn. trwałość w idealnych warunkach skrawania, powinna wynosić 200-M00 godzin, co odpowiada w przybliżeniu przebyciu przez ostrze 2000-r-3000 km drogi skrawania. Jednak ze względu na kruchość diamentu (wykruszanie się krawędzi skra- wającej spowodowane twardymi wtrąceniami w materiale skrawanym, uderzeniami o przedmiot przy zbyt szybkim dosuwaniu noża itp.) rzeczywista trwałość ostrzy diamentowych wynosi 40-P50 godzin. Ostrze z wąglików spiekanych, pracujące w tych samych warunkach, ma trwałość dó 8 godzin.
Bardzo wysoka ostrość krawędzi dogładzonego ostrza diamentowego daje dobre wyniki przy toczeniu kolektorów silników elektrycznych i prądnic, gdzie musi być zachowana wyraźna granica między miedzią i miką. Ostrze noża w tym wypadku nie przenosi cząstek miedzi na izolacyjną warstwę miki. Główną dodatnią cechą ostrzy diamentowych, wpływającą na polepszenie gładkości obrabianej powierzchni, jest brak osadzania się narostu na ostrzu.
Pomimo wysokiej ceny narzędzi diamentowych osiąga się duże korzyści ekonomiczne z ich stosowania. Wynika to z faktu dużej żywotności tych narzędzi oraz niezmienności wymiaru obróbkowego w dużych partiach przedmiotów obrabianych tym samym narzędziem diamentowym.