Geometria ostrza w układach technologicznych i ustawienia narzędzia

Znajomość geometrii ostrza w układzie technologicznym potrzebna jest przy rozpatrywaniu konstrukcji narzędzi składanych, jak np. noży oprawkowych (stosowanych często przy pracach na rewolwerówkach i automatach tokarskich), wytaczadeł, głowic frezowych itp.

Szczegółowe rozpatrzenie zależności geometrycznych ostrza w tym układzie odniesienia jest zagadnieniem złożonym, ponieważ część robocza narzędzia składanego (np. wymienny nożyk) może zajmować różne położenia względem bazowych (ustawczych) powierzchni lub płaszczyzn korpusu narzędzia. Te różne położenia części roboczej narzędzia składanego można otrzymać przez jej obrót względem trzech osi x, y, z układu prostokątnego. Na przykład wymienny nożyk oprawkowy (rys. 2-8a) może być zamocowany w oprawce:

– po obróceniu go względem osi x o kąt /> tzn. przy podniesionym lub obniżonym wierzchołku (rys. b),

– po obróceniu go względem osi y ó kąt a>, tzn. przy bocznym pochyleniu (rys. c),

– po obróceniu go (skręceniu) względem osi z o kąt ty, tzn. obróceniu w płaszczyźnie podstawowej (rys. d).

Wymienione obroty mogą w poszczególnych konstrukcjach narzędzi występować oddzielnie, czyli tylko względem jednej z trzech osi. Mogą być jednak przypadki bardziej złożone, gdy występuje jednoczesny obrót części roboczej narzędzia względem dwóch osi lub nawet względem wszystkich trzech osi.

Geometria ostrza w układach technologicznych i ustawienia narzędzia cz. II

Zagadnienie znajomości geometrii ostrza w układzie technologicznym może być więc dwojako wykorzystywane w praktyce (na przykładzie noża oprawkowego):

– znana jest geometria ostrza nożyka wymiennego w układzie wykonania i należy określić wartości rozpatrywanych kątów po wmontowaniu tego nożyka do oprawki, tzn. względem nowych płaszczyzn odniesienia należąęych do korpusu oprawki inaczej mówiąc jest to przejście od układu wykonawczego nożyka do układu technologicznego całego narzędzia »

– wymagane są określone wartości kątów ostrza w gotowym (złożonym) narzędziu i należy określić nowe ich wartości potrzebne do wykonania wymiennej części narzędzia jest to przejście od układu technologicznego do układu wykonania.

Geometrię ostrza w układzie ustawienia przedstawia rys, 2-9. Dotyczy on prostego przypadku noża przecinaka, ustawionego prawidłowo (rys. a), ponad osią toczenia (rys. b) i poniżej osi toczenia (rys. c). Przy ustawieniu noża powyżej osi toczenia ustawieniowy kąt natarcia You jest zwiększony o wartość kąta podniesienia ty, a ustawieniowy kąt przyłożenia nou jest zmniejszony o wartość kąta ty. Przy ustawieniu noża poniżej osi toczenia jest odwrotnie.

Bardziej złożone przypadki geometrii ostrza w układzie ustawienia dotyczy noży do toczenia wzdłużnego z kątem przystawienia niniejszym od 90°, ustawionych powyżej lub poniżej osi toczenia.